Soms zijn dingen niet zoals ze op het eerste gezicht lijken. Michiel, arts voor verstandelijk gehandicapten, laat dat zien in het verhaal van begeleidster Sandra en mevrouw De Vries. Een eerlijk en oprecht gesprek kan soms groot verschil maken.
Het was een rustige ochtend op de woning toen Sandra, de persoonlijk begeleidster van Tom, de deur naar zijn kamer opende. In de kamer zat mevrouw De Vries trouw naast het bed van haar zoon Tom, zoals bijna elke ochtend. Tom is 23 en heeft een ernstige verstandelijke beperking. Hij woont hier al een aantal jaar.
Sandra had al vaker met deze situatie geworsteld. De bijna constante aanwezigheid van mevrouw De Vries maakte haar werk ingewikkeld. Altijd was er een extra paar ogen dat elke handeling observeerde en elk medicijn dat werd toegediend werd nauwlettend in de gaten gehouden. En als ook maar iets afweek of leek af te wijken van het gebruikelijke, was mevrouw De Vries de eerste die het opmerkte en er iets over te zeggen had. Natuurlijk had Sandra begrip voor de zorg die een moeder nu eenmaal voor haar kind voelt, maar er was toch ook een grens? Het voelde soms verstikkend. Hoe moest ze haar werk doen als ze zich constant gecontroleerd voelde? Ze was opgeleid, ervaren, en wist hoe ze met Tom moest omgaan. Toch bleef zijn moeder alles in twijfel trekken.
Kopje koffie
Die ochtend besloot Sandra voorzichtig met mevrouw De Vries te gaan praten. Ze wilde begrijpen waarom deze moeder zoveel nabijheid wilde en tegelijkertijd wilde ze haar vragen om iets meer ruimte te geven, zodat het zorgteam hun werk wat minder gespannen kon doen.
Sandra had al langer naar een gunstig moment gezocht en nu leek dat er te zijn. Ze stelde voor om samen even een kopje koffie te drinken in de tuin. Het was lekker weer en het ochtendzonnetje was net warm genoeg om buiten te zitten. Mevrouw De Vries stemde toe. Aan de tuintafel probeerde Sandra het gesprek op gang te brengen. Ze begon over de dagelijkse zorg voor Tom en wat het zorgteam allemaal deed om hem de beste ondersteuning te bieden. Mevrouw De Vries luisterde weliswaar aandachtig, maar het was duidelijk dat haar zorgen dieper lagen.
Vreselijke dag
Na een tijdje, misschien door de rustige sfeer of de uitnodigende toon van Sandra, begon mevrouw De Vries te praten. Ze vertelde over een tragische gebeurtenis die jaren geleden had plaatsgevonden. Tom had een iets oudere broer, Pieter. Pieter, nog maar zes jaar oud, was verdronken tijdens een familie-uitje. Mevrouw De Vries had Pieter slechts enkele seconden uit het oog verloren, maar dat was genoeg geweest. Die vreselijke dag had haar hele leven getekend. Sindsdien had ze gezworen om nooit meer zo’n fout te maken: nooit meer zou ze een van haar kinderen zo maar alleen laten, wat er ook gebeurde.
Begrip
Sandra luisterde geschokt. De tranen brandden achter haar ogen. Plotseling viel alles op zijn plaats. Mevrouw De Vries’ overmatige zorgzaamheid en haar constante aanwezigheid waren geen teken van wantrouwen naar het zorgteam toe, maar eerder het gevolg van een diepgeworteld trauma. Haar angst om opnieuw een kind te verliezen, was te groot. Het lukte haar niet om Tom los te laten, ook al was Tom hier veilig.
Sandra toonde begrip voor haar situatie en haar verdriet. Na dit gesprek voelde Sandra voor het eerst in jaren begrip en mevrouw de Vries zelfs een klein sprankje rust.
Michiel Vermaak
Arts voor Verstandelijk Gehandicapten