Petra werkt als begeleider op een woning met zes bewoners met een verstandelijke beperking en vaak ook met dementie. Vijf van hen hebben het syndroom van Down. Petra en haar collega’s proberen de bewoners een zo’n fijn mogelijk leven te geven.
Om een cliënt te (leren) kennen, is zijn of haar levensloop een belangrijk onderdeel. Wij, de begeleiders, proberen door middel van bijvoorbeeld een levensboek een volledig beeld van het leven van de cliënt te schetsen. Een levensboek is een verzameling van foto’s, herinneringen en belangrijke gebeurtenissen van een cliënt. Het start bij de geboorte en loopt door tot de huidige tijd.
Streng
Bepaalde opvoedingstechnieken kunnen je goed helpen in de begeleiding van een cliënt. Neem bijvoorbeeld Casper, op dat moment een man met syndroom van Down van 66 jaar. Samen met zijn familie hebben wij zijn levensboek ingevuld. We raakten in gesprek over zijn jeugd en zijn opvoeding door zijn ouders. Caspers zus wist goed te vertellen dat hun moeder vroeger heel streng was, zeker voor Casper. Je misdragen werd streng bestraft.
Toen we bezig waren om het levensboek van Casper te schrijven, zat hij in een moeilijke fase. Hij was veel aan het uitdagen en zorgde voor onrust op de groep. Nadat de informatie over de strenge opvoeding aan het licht gekomen was, hebben wij het uitgeprobeerd bij Casper. Vrijwel meteen zagen wij een positieve uitkomst. Hij had veel baat bij een duidelijke, strenge stem die hem vertelde wat hij niet mocht doen. Na het corrigeren boden we met een lieve stem een andere oplossing aan, waarmee Casper vaak akkoord ging. De combinatie van duidelijkheid en daarna een fijne oplossing was een waardevolle vondst. Het was zowel voor ons, als voor Casper en zijn familie fijn dat we deze methode gevonden hadden. Het verhoogde zijn kwaliteit van leven enorm. Deze methode hebben we zeker twee jaar bij Casper toegepast, totdat zijn dementieproces zo ver gevorderd was dat zelfs dit niet meer werkte.
Eigen methode
Casper heeft nog een jaar in een onrustige fase gezeten. Daarna zakte hij steeds verder weg in zijn dementie. Casper kwam in een fase waarin hij niet meer verbaal kon communiceren. In die fase werd het levensboek nog zoveel waardevoller. Nieuwe medewerkers of stagiaires konden lezen hoe Casper hiervoor was. Of wat Casper bijvoorbeeld lekker vond om te eten en drinken. Hij kon het verbaal niet meer aangeven, maar zo wist iedereen dat Casper gek was op thee met honing.
Zonder het levensboek zouden wij die methode niet zo snel uitgeprobeerd hebben. Onze visie is immers te zorgen voor een comfortabel leven; lieve en warme zorg bieden aan onze cliënten. Casper was jaren geleden onze eerste cliënt met dementie die zulke onrust had. Wij wisten niet anders dan liefde en warmte te bieden, maar dat werkte bij hem dus averechts. Casper had duidelijke grenzen nodig en daarna pas die warme zorg. Het heeft voor ons ook de ogen geopend. We kijken nu meer per cliënt welke begeleiding er nodig is. Sommige willen nabijheid en niks anders dan liefde, terwijl anderen soms ook de strenge ‘moeder’ nodig hebben. Elke cliënt is anders.
Petra Soels
Persoonlijk begeleider