Een paar jaar geleden moest ik eens een voordracht geven voor Sien. Dat was geen tante Sien, die ik trouwens ook niet heb, maar de belangenvereniging Sien voor mensen met een verstandelijke beperking.
Toen ik de zaal binnenkwam waar de voordracht gegeven moest worden, zag ik dat Sien op een groot scherm haar nieuwe slogan had geprojecteerd. Het was een zin die afgedrukt stond op een T-shirt dat gedragen werd door een jongen met het syndroom van Down. Ik las de slogan en dacht meteen: wow, dit is het. Als iedereen deze zin in ere houdt of als lijfspreuk heeft, dan komt het heel snel goed met de wereld.
Soms heb je dat, dat je ergens een tekst leest die je als bijzonder waardevol inschat.
Ik had dat ook ooit met een gedicht van Hans Andreus. Ik was nog een scholier toen ik dat gedicht las. Het luidt als volgt:
Ik ben benieuwd naar,
maar ook bang voor,
het meervoud van bijvoorbeeld
stoelen.
Ik zal het nog een keer voordragen, want je moet een gedicht altijd goed tot je door laten dringen:
Ik ben benieuwd naar,
maar ook bang voor,
het meervoud van bijvoorbeeld
stoelen.
En nu kun je zeggen: wat een onzin, want ‘stoelen’ is al meervoud. Hoe kun je nu benieuwd zijn naar of bang zijn voor het meervoud van iets wat al meervoud is. Maar ik dacht toen, dat Hans Andreus met dat gedicht tegen mij wilde zeggen: Wim Daniëls, kijk eens verder dan je neus lang is. Durf eens buiten de begaande paden te treden; ga eens op ontdekkingstocht. Dat kan spannend zijn, en je kunt misschien bang zijn voor het onbekende, maar het maakt toch ook nieuwsgierig. En ongetwijfeld kom je mensen en dingen tegen die je leven verrijken als je niet blijft hangen in je eigen wereldje, in je eigen geloof, in je eigen gelijk.
Maar nu de slogan van Sien, want daar had ik het over.
Ik kwam dus de zaal binnen en zag die slogan staan op dat T-shirt van die jongen. Het waren maar zes woorden, verdeeld over twee regels, zonder komma erin: Ik ben anders net als jij
Wat een geweldige zin is dat, juist ook omdat hij verdeeld is over twee regels en juist omdat er geen komma in staat. De zin heeft daardoor twee betekenissen. De eerste is: ik ben volkomen gelijk aan jou. Soms ontmoet je mensen die denken dat ze iets meer zijn dan jij, van die verwaande kwasten, die zich verheven voelen boven jou. Die mensen kun je direct van repliek dienen door te zeggen: ‘Ik ben anders net als jij.’ Met andere woorden: jij bent niks meer dan ik ben. De tweede betekenis is juist dat iedereen verschillend is: Ik ben anders, net als jij. Want ja, iedereen is natuurlijk anders. Er zijn geen twee mensen hetzelfde.
En die twee betekenissen van die ene zin zijn niet alleen belangrijk vanuit het perspectief van iemand met het syndroom van Down, maar voor iedereen. Wij zijn als mensen gelijk aan elkaar en tegelijkertijd zijn wij in ons gelijk-zijn stuk voor stuk verschillend van aard. Als je dat erkent en respecteert, zowel die gelijkheid als dat anders-zijn, dan verdwijnen de problemen tussen mensen, groepen en volkeren als sneeuw voor de zon. Hoe mooi zou dat zijn.
Ik ben anders net als jij. Ik ben anders, net als jij.
Ik wens u een gelukkig kersfeest,
Wim Daniëls