Soms zie of lees je iets waardoor je eerst helemaal op het verkeerde been wordt gezet, maar dat je daarna aan het denken zet. Zo verging het ook Roelie Reiling, gepensioneerd predikant-geestelijk verzorger, toen ze een bijzondere icoon zag.
Een paar weken geleden zag ik iets langskomen op Facebook. Het raakte me meteen en even was ik van slag. Zag ik het nou goed? Ja, ik zag het goed: een man in een rolstoel afgebeeld als icoon. Als een icoonschilderij.
Hier wilde ik meer van weten. Wie had dit gemaakt en waarom? Ik ging op zoek en de maker van de digitale afbeelding bleek Derek Yoder te zijn. Een pastor van en voor mensen met een verstandelijke beperking.
Icoon en heiligheid
Omdat ik me ooit heb verdiept in iconenschilderijen weet ik dat achter dit type schilderij een hele iconografische traditie schuilgaat. Iconen maak je niet zomaar. Je bouwt voort op een traditie die al eeuwenlang bestaat. Je voegt je naar traditionele werkwijzen, materialengebruik en bepaalde figuren. En je schildert een icoon in een biddende houding, vol van eerbied en ontzag voor het Heilige en de Heilige. Iconen bekijk je ook niet zomaar eventjes. Je kunt als het ware God zelf ontmoeten in een icoon. Of zelfs aanraken, met je vingers of je lippen.
Meestal zijn iconen afbeeldingen van mensen die we heiligen noemen. In de levens van die heilige mensen werd en wordt iets van de heiligheid van God zichtbaar. En wij? Wij mogen ernaar kijken, hen voorzichtig biddend ontmoeten en geïnspireerd raken door die heiligheid.
Rolstoel
En hier zag ik ineens een beeld, een icoon, van iemand die in een rolstoel zit. Was het Christus zelf misschien? Iemand met een duidelijk zichtbare handicap? Ik vond het een vreemd beeld, want zo zie je een icoon nooit!
En toch? Waarom niet? Yoder wil met dit beeld zeggen: een mens met een handicap is toch een beelddrager van God (imago Dei). Hij is niets meer, maar zeker ook niets minder. Ook mensen met een verstandelijke beperking dragen sporen van heiligheid met zich mee. Nu al. Elk mens is toch beelddrager van God? Dan ook mensen met een beperking. Ik denk dat Yoder ons wil laten stilstaan bij de gedachte dat we ook deze mensen met eerbied en liefde ontmoeten. Dat we door hen sporen van heiligheid kunnen ontvangen en dat zij ons kunnen inspireren op onze levensweg.
Niet uitgekeken
Ik raak niet uitgekeken op dit beeld. Thuis heb ik een paar iconen op een plankje staan. Deze komt daar zeker bij! Ik vind deze icoon zo veelzeggend…
De wereld op z’n kop. Gelukkig maar!
Roelie Reiling
predikant-geestelijk verzorger (met pensioen)
Afbeelding: Christ of the Wheelchair, door Derek Yoder