Kinderen van ouders met een verstandelijke beperking (KVBO) worden vaak nog te weinig opgemerkt door het sociale netwerk en professionals. Terwijl het opgroeien bij een ouder met een verstandelijke beperking (langdurige) gevolgen kan hebben voor de kinderen. Om deze kinderen beter in beeld te krijgen hebben het Trimbos-instituut en de Denktank KVBO* kennis over KVBO gebundeld.
Binnen het project ‘Kennisbundeling over Kinderen van Ouders met een Verstandelijke Beperking’ is er gekeken naar de behoeften van KVBO en professionals die werken met deze doelgroep. Uit gesprekken met (volwassen) kinderen van ouders met een verstandelijke beperking (KVBO) kwamen de behoeften naar voren die ze als kind hadden en nu soms nog hebben. Vijf behoeften sprongen er uit: de behoefte aan opgemerkt worden, behoefte aan informatie en aandacht, behoefte aan ondersteuning, behoefte aan informatiemateriaal en behoefte aan lotgenotencontact.
“Was er maar iemand geweest die mij had uitgelegd wat er aan de hand was. Die woorden had kunnen geven aan mijn situatie en mij, in de verschillende fases van mijn jeugd, hierover had kunnen vertellen of laten lezen.” – volwassen KVBO
Professionals spelen een belangrijke rol
Doordat KVBO en hun gezin vaak een beperkt sociaal netwerk hebben, is het contact met professionals soms het enige contact. Dit kunnen professionals zijn uit . de geboortezorg, de jeugdgezondheidszorg, het onderwijs, het sociaal domein, de geestelijke gezondheidszorg of de (intramurale/extramurale) verstandelijke gehandicaptenzorg. Juist deze professionals hebben de mogelijkheid om KVBO te signaleren en ondersteunen.
“Hulpverleners zijn zich niet bewust van deze onzichtbare groep kinderen. Ze denken dat we ons wel redden. Aan de buitenkant zie je ook niet mijn verborgen leed en onzekerheid.” – volwassen KVBO
Signalering en ondersteuning van de kinderen
Professionals geven aan dat ze nog veel drempels ervaren in het signaleren en ondersteunen van deze doelgroep. De verbeterpunten die de professionals noemen zijn: het creëren van meer bewustwording bij professionals, het vergroten van hun deskundigheid en het ontwikkelen van materiaal voor het signaleren en ondersteunen van kinderen en ouders. Deze gewenste activiteiten sluiten aan bij de behoeften van KVBO.
“Aangezien je als kind niet inziet dat jouw werkelijke wereld eigenlijk abnormaal is, is het belangrijk dat een vertrouwd persoon dit aan jou vertelt. En dat je daar je vragen kan stellen.” – volwassen KVBO
Daarnaast geven de professionals ook aan dat er op lokaal niveau het één en ander opgepakt dient te worden. Zoals het verbeteren van de samenwerking tussen verschillende professionals, een aandachtsfunctionaris KVBO binnen organisaties, de mogelijkheid tot het inzetten van een steunfiguur/mentor voor het kind en de mogelijkheid tot het afgeven van een gezinsindicatie.
“Ik had graag een plek gehad waar ik helemaal mezelf kon zijn, waar ik even niets hoefde en waar ik me veilig voelde.” – volwassen KVBO
Aanbevelingen om KVBO beter in beeld te krijgen
Op basis van de behoeften van KVBO en de gewenste activiteiten van professionals heeft het projectteam lokale en landelijke aanbevelingen opgesteld voor VWS. We hopen dat de aanbevelingen opgepakt worden, zodat de nieuwe generatie KVBO wél de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben om mentaal en fysiek gezond en veilig op te groeien. Wil je meer weten over het Trimbos onderzoek en de aanbevelingen, neem dan contact met ons op Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Over het project
Het project ‘Kennisbundeling over Kinderen van Ouders met een Verstandelijke Beperking’ is gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en in februari 2022 afgerond.